U današnjem članku, upoznaćemo vas sa životom dr Milana Jovanovića Batuta, jednog od najznačajnijih srpskih intelektualaca i osnivača moderne medicine u Srbiji.
- Batut je bio lekar, naučnik, prosvetitelj i vizionar koji je čitav svoj život posvetio zdravlju i obrazovanju svog naroda. Rođen u Sremskoj Mitrovici 10. oktobra 1847. godine, Batut je odrastao u porodici koja je bila u početku imućna, ali je, zbog istorijskih okolnosti i velikog rodoljubivog angažmana, kasnije osiromašila. Bez obzira na to, Batut je bio duboko posvećen ideji unapređenja svog naroda i borbi za njegovu dobrobit.
Njegova porodica je bila poznata po rodoljublju, a njegov otac, Kosta Jovanović, bio je trgovac kolonijalnom robom, koji je svojim radom i nesebičnom pomoći srpskom pokretu za slobodu, doprineo svom narodu. Deda po ocu, Srbin poreklom, učestvovao je u borbama za vreme Prvog srpskog ustanka, a poginuo je slavno u boji protiv Turaka na Mišaru 1806. godine. Ova porodična tradicija borbe za slobodu i napredak snažno je uticala na Batuta, koji je kasnije posvetio svoj život nauci i zdravstvu.
Njegovo obrazovanje započelo je u rodnoj Sremskoj Mitrovici, a potom je nastavljeno u Pančevu, Osijeku i Beču. U Beču je, zahvaljujući pomoći iz rodnog grada, uspeo da završi prvu godinu studija medicine. Međutim, zbog nedostatka novca, bio je primoran da se vrati u Novi Sad, gde je predavao kako bi prikupio sredstva za nastavak školovanja. Studije medicine završio je 1878. godine na Bečkom univerzitetu, gde je bio u prilici da se usavršava pod vođstvom nekih od najcenjenijih profesora iz oblasti medicine.
Nakon završetka studija, Batut je stekao nadimak “Batut”, što je bio nadimak po nekadašnjem očevom kolegi trgovcu. Ovaj nadimak se održao, a Batut je nastavio da se bavi obrazovanjem i širenjem znanja. Godine 1880. pokrenuo je prvi zdravstveni časopis u Srbiji, pod nazivom Zdravlje, sa ciljem da pruži savete običnom narodu. Motto ovog časopisa bio je „Zdravlje je sreća i snaga, a bolest najamnik propasti“, što je odražavalo Batutov pogled na život i zdravlje.
- Drugi važan period u njegovom životu bila je njegova specijalizacija u evropskim gradovima poput Minhena, Berlina, Pariza i Londona. Tu je imao priliku da se upozna sa velikim imenima iz oblasti medicine, među kojima je bio i Louis Pasteur. Njegovo specijalizovanje u Parizu omogućilo mu je da osnuje Katedru za bakteriologiju na Karlovom univerzitetu u Pragu, ali ga je nostalgija ipak vratila u domovinu. U Beogradu je, na Velikoj školi, postao profesor higijene i sudske medicine.
Njegova najveća dostignuća obuhvataju njegov rad u prosveti i zdravstvu, kao i politički angažman. Bio je osnivač Medicinskog fakulteta u Beogradu 1919. godine, gde je postao prvi dekan i profesor higijene. Osim toga, bio je predsednik Srpskog lekarskog društva, Jugoslovenskog lekarskog društva, i Društva za čuvanje narodnog zdravlja. Njegov rad na stvaranju Ministarstva narodnog zdravlja, kao i brojni članci i brošure koje je objavio, imali su veliki uticaj na zdravlje naroda i ulogu porodice u društvu. Batut je verovao da porodica predstavlja temelj snage i duha naroda, kao i ključ za nacionalni oporavak ili propast.
Batutov rad i njegov doprinos nauci i društvu priznati su i od strane međunarodne zajednice, a 1938. godine dobio je počasni doktorat od Karlovog univerziteta. Preminuo je 11. septembra 1940. godine u Beogradu u 92. godini života. Iako je njegova smrt označila kraj jednog izuzetnog životnog puta, Batutov uticaj na medicinsku i društvenu scenu Srbije traje i dan danas.
Batut je, kroz svoj život, ostavio neizbrisiv trag u istoriji medicine, prosvete i zdravstva, a njegov rad i danas služe kao inspiracija za mnoge koji se bave ovim oblastima. Njegova posvećenost narodu, istrajnost u težnjama i duboko verovanje u značaj obrazovanja i zdravlja ostavili su neizmeran uticaj na našu zemlju.
