U današnjem članku biće predstavljena jedinstvena i izuzetna priča žene čiji je um pomerio granice onoga što društvo smatra mogućim. Njeno ime je Merilin vos Savant, žena čiji je koeficijent inteligencije (IQ) od 228 svojevremeno upisan u Ginisovu knjigu rekorda, a njena životna priča ostaje simbol intelektualne snage, ali i izazova s kojima se genijalnost često suočava.
- Rođena 1946. godine u Sent Luisu, u američkoj saveznoj državi Misuri, Merilin je odrastala u skromnoj porodici rudarskog porekla. Njeni roditelji, porijeklom iz Nemačke i Italije, nisu gajili iluzije o nekom velikom intelektualnom čudu – uprkos tome što je već kao dete pokazivala neverovatne sposobnosti razumevanja i rešavanja kompleksnih problema. Vaspitavali su je kao sasvim obično dete, iako je njena inteligencija brzo nadmašila standarde.
Već u detinjstvu, Merilin je bila istaknuta učenica, naročito u oblastima matematike i nauke. Sa samo deset godina, prošla je kroz niz testova inteligencije, uključujući i poznatu Bine-Simonovu skalu, a rezultat je šokirao sve – nevjerovatnih 228 IQ poena. Upravo taj rezultat doveo je do njenog upisa u Ginisovu knjigu rekorda 1986. godine, kao osobe sa najvišim ikada zabeleženim IQ-om. Ipak, četiri godine kasnije, Ginis je odlučio da ukine ovu kategoriju jer su procenili da IQ testovi nisu dovoljno pouzdani kao univerzalna mera. Time je Merilin ostala poslednja osoba u istoriji koja je zvanično nosila titulu „najpametnije na svetu“.
Njena mladalačka interesovanja vodila su je ka studijama filozofije, koje je započela na Univerzitetu u Sent Luisu. Ipak, životne okolnosti i porodične obaveze dovele su do toga da napusti studije i pomogne u porodičnom investicionom poslu. Kasnije se potpuno okrenula pisanju, a njena karijera dobila je potpuno novi pravac kada je započela kolumnu „Pitajte Merilin“ u magazinu Parade. Tamo je odgovarala na pitanja iz različitih oblasti – od nauke i logike, do svakodnevnih moralnih i filozofskih dilema. Njen stil pisanja, koji je bio direktan, jasan i argumentovan, brzo joj je doneo ogroman broj čitalaca.
Godine 1987. udala se za doktora Roberta Jarvika, poznatog po razvoju veštačkog srca Jarvik-7. Njihova veza bila je često tema medija, jer su oboje bili poznate javne ličnosti – ona po intelektu, a on po medicinskim dostignućima.
- Međutim, jedan trenutak u njenoj karijeri postao je centralna tačka njene javne percepcije. Reč je o čuvenom Montiholovom paradoksu, logičkoj zagonetki inspirisanoj kvizom „Let’s Make a Deal“. U pitanju je igra u kojoj takmičar bira jedna od tri vrata – iza jednog se nalazi automobil, a iza druga dva koze. Nakon prvog izbora, voditelj – koji zna šta se krije iza svih vrata – otkriva pogrešna vrata. Potom nudi mogućnost da takmičar promeni izbor.
Merilin je u svojoj kolumni objasnila da je statistički ispravno promeniti izbor vrata, jer tada šanse za osvajanje automobila rastu sa 1/3 na 2/3. Iako je njen odgovor bio potpuno tačan, reakcije su bile burne – gotovo 10.000 čitalaca, među kojima i oko 1.000 naučnika, profesora i matematičara, pisalo je redakciji tvrdeći da greši. Čak i kada su kasnije matematičke simulacije dokazale njenu ispravnost, javna osuda ostavila je dubok trag u percepciji njene ličnosti.
Uprkos kritikama, Merilin nije odustajala. Nastavila je da piše, predaje i učestvuje u edukativnim projektima, ali se s vremenom povukla iz fokusa medija. Danas živi na Menhetnu sa svojim suprugom, posvećena radu u nekoliko značajnih organizacija, među kojima su Nacionalni savet za ekonomsko obrazovanje, Nacionalno udruženje za darovitu decu i Nacionalni ženski istorijski muzej.
Priča Merilin vos Savant nije samo o izuzetnom IQ-u – to je priča o intelektualnoj hrabrosti, o ženi koja je uprkos masovnom osporavanju verovala u naučnu istinu i bila dovoljno odvažna da je brani. Njeno nasleđe ostaje trajno, kao podsetnik da genijalnost često dolazi u sukob sa opštim mišljenjem, ali i da se istina na kraju – bez obzira na otpor – probija na svetlost.
